Η «σούπερ πανσέληνος» φέρνει... γρουσουζιά στις κάλπες

Το φαινόμενο που θα εκδηλωθεί το βράδυ των εκλογών θεωρείται από τα πιο ισχυρά των τελευταίων ετών. Διαχρονικά έχει συνδυαστεί με φυσικές καταστροφές αλλά και με κοινωνικές εξεγέρσεις, με αποτέλεσμα τη σχετική κινδυνολογία

Η 6η Μαΐου είναι ημερομηνία ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα αλλά και τη Γαλλία, λόγω των κρίσιμων εκλογών, παρουσιάζει, ωστόσο, και αστρονομικό ενδιαφέρον λόγω της περίφημης «σούπερ Σελήνης».

Το σεληνιακό περίγειο, όπως ονομάζεται επιστημονικά, παρατηρείται όταν η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι ένας τέλειος κύκλος αλλά μια έλλειψη. Ετσι, σε κάθε τροχιά υπάρχει μια στενότερη προσέγγιση, που ονομάζεται περίγειο, και μια μακρύτερη προσέγγιση, που ονομάζεται απόγειο. Οταν λοιπόν, η απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης είναι πιο μικρή, τότε έχουμε τη «σούπερ σελήνη».

Δεν πρόκειται για ασυνήθιστο φαινόμενο, αντιθέτως, κάθε χρόνο έχουμε 4 έως 6 φορές «σούπερ Σελήνη», ωστόσο ο συνδυασμός της με την πανσέληνο συμβαίνει περίπου μία φορά κάθε δύο ή τρία χρόνια.

Και ο Τιτανικός... υπήρξε θύμα της «σούπερ Σελήνης».

Εξάλλου, το σεληνιακό περίγειο δεν είναι το ίδιο ισχυρό ούτε ως προς την ένταση ούτε ως προς τη διάρκεια της επίδρασής του κι αυτό της 6ης Μαΐου θεωρείται από το πιο ισχυρά των τελευταίων ετών.

«Πέρυσι στις 19 Μαρτίου 2011 είχαμε πάλι πανσέληνο και η Σελήνη ήταν στο περίγειό της δηλαδή στο πιο κοντινό σημείο με τη Γη στον μηνιαίο κύκλο.

Τότε μάλιστα η Σελήνη είχε βρεθεί σε απόσταση 356.570 χιλιομέτρων, ενώ φέτος στις 6 Μαΐου όπου και πάλι έχει πανσέληνο το περίγειο θα είναι σε απόσταση 356.955 χιλιομέτρων, δηλαδή κάπου 400 χιλιόμετρα πιο μακριά.

Η σύμπτωση περιγείου και πανσελήνου συμβαίνει κάθε 413 ημέρες περίπου. Η δε επόμενη φορά θα είναι στις 23 Ιουνίου 2013 σε απόσταση 365.991 χιλιόμετρα» εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» ο Α. Δαπέργολας, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Ο αστρολόγος Ρίτσαρντ Νόλε ήταν αυτός που επινόησε τον όρο «σούπερ Σελήνη» το 1979 και είναι πεπεισμένος ότι τα σεληνιακά περίγεια προκαλούν φυσικές καταστροφές. Ωστόσο, δεν είναι ο μόνος που πιστεύει κάτι τέτοιο, καθώς με το πέρασμα του χρόνου το σεληνιακό περίγειο έχει συνδυαστεί με ακραία φυσικά φαινόμενα, καταστροφές, αλλά και με κοινωνικές εξεγέρσεις, με αποτέλεσμα να έχει πυροδοτηθεί μια σχετική κινδυνολογία.

Για παράδειγμα, οι καταστροφικές καταιγίδες στη Νέα Αγγλία το 1938 ή οι πλημμύρες στην περιοχή Χάντερ Βάλεϊ στην Αυστραλία το 1955 έγιναν κατά τη διάρκεια «σούπερ Σελήνης».

Επίσης, οι καταστροφές που προκάλεσε ο κυκλώνας Τρέισι το 1974 και ο τυφώνας Κατρίνα το 2005 συνδέθηκαν με το σεληνιακό περίγειο, όπως και ο φονικός σεισμός της Ιαπωνίας το 2011, αν και στις τρεις περιπτώσεις, η «σούπερ Σελήνη» έγινε μία εβδομάδα μετά. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας δε, η Σελήνη βρισκόταν όχι στο κοντινότερο, αλλά σ' ένα από τα πιο απόμακρα σημεία της τροχιάς της.

Δεν πτοούνται
Κάτι τέτοια όμως δεν πτοούν τους καταστροφολόγους, οι οποίοι κρύβουν ένα γερό χαρτί στο μανίκι τους, αυτό του «Τιτανικού», ο οποίος βυθίστηκε μια νύχτα με «σούπερ Σελήνη». Σύμφωνα με τη θεωρία τους, το παγόβουνο βρέθηκε στη ρότα του πλοίου εξαιτίας των μεγάλων παλιρροιών που προκάλεσε το σεληνιακό περίγειο.

Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι έχουν μόλις συμπληρωθεί 100 χρόνια από το ναυάγιο, και ότι πλησιάζει η φετινή σούπερ ισχυρή Σελήνη, τότε καλά θα κάνουν Ελληνες και Γάλλοι υποψήφιοι να παρακαλούν να μην τους βρει κανένα κακό...

ΔΙΟΝΥΣΗΣ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ
Μύθοι και παραδόσεις που κρατάνε από τα αρχαία χρόνια

H καθημερινή παρουσία της Σελήνης στον ουρανό αλλά και η συνεχής αλλαγή της φωτισμένης της μορφής επηρέαζε ανέκαθεν τους ανθρώπους όπως φαίνεται στα τραγούδια, στις προλήψεις και στις δογματικές τους αντιλήψεις.

Πάρτε, για παράδειγμα, το μέγεθος της πανσελήνου τον Αύγουστο, που ακόμη και σήμερα πολλοί θεωρούν ότι είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ' οποιαδήποτε άλλη πανσέληνο του χρόνου, κάτι που φυσικά δεν είναι σωστό, αφού επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθός της δεν διαφέρει καθόλου από μήνα σε μήνα ή από ώρα σε ώρα.

Υπάρχει φυσικά μετρήσιμη διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της ή στο απόγειό της, κάτι που συμβαίνει κάθε μήνα. Για παράδειγμα το πλησιέστερο περίγειο της Σελήνης είναι 356.410 χλμ., ενώ το μεγαλύτερο απόγειό της φτάνει τα 406.697 χλμ. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, που οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη.

H πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα. Μ' αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η πανσέληνος είναι μεγαλύτερη στον ορίζοντα απ' ό,τι όταν βρίσκεται ψηλά στον ουρανό.

Επειδή η Σελήνη βρίσκεται τόσο κοντά στη Γη, η εμφάνισή της συνδέεται με πολλές παραδόσεις, που κρατάνε από την αρχαία ακόμη εποχή. Υπάρχουν και πολλοί μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς μεταξύ των οποίων και ο μύθος σχετικά με τον χρωματισμό της πανσελήνου που κάποιοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε».

Κάτω από ορισμένες συνθήκες πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού της γκρίζου) όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη και μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη με την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα το 1883. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο σπάνιο ώστε έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του «σχεδόν ποτέ».

ΧΡ. ΚΑΤΣΑΡΟΥ, Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ