Ομιλία της Αναπληρώτριας Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Φώφης Γεννηματά, στην ημερίδα ενημέρωσης και διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τους Δημάρχους της χώρας

Δελτίο Τύπου                                             28/02/2011

Ομιλία της  Αναπληρώτριας Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Φώφης Γεννηματά, στην ημερίδα ενημέρωσης και διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τους Δημάρχους της χώρας

Είναι μεγάλη χαρά για μένα που συναντώ εδώ στο Υπουργείο Παιδείας ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης.

Με πολλούς από εσάς συναντηθήκαμε τα προηγούμενα  χρόνια στους κοινούς αγώνες  για την αναβάθμιση του θεσμού και στη συζήτηση για τη διαμόρφωση θέσεων και προτάσεων που βοήθησαν στην εφαρμογή του Καλλικράτη.

Σήμερα η Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει σημαντικές αρμοδιότητες και καλείται να συμβάλει  στην ενίσχυση της Παιδείας, στη βελτίωση της καθημερινότητας,  στην κοινή προσπάθεια για έξοδο από την κρίση.

ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ

Η σημερινή συνάντηση γίνεται σε μία δύσκολη στιγμή για τη χώρα μας.  Η  κρίση πλήττει κάθε Έλληνα, κάθε Ελληνίδα, πλήττει όλους τους πολίτες αυτής της χώρας, όλους όσοι ζουν σε αυτή τη χώρα.

Εμείς πιστεύουμε ότι η γνώση μπορεί να είναι αντίδοτο στην κρίση και η Διά Βίου Μάθηση ο τρόπος με τον οποίο η γνώση αυτή μπορεί να φτάσει μέχρι και στο πιο μικρό χωριό της Ελλάδας.

ΔΥΟ ΠΥΛΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΕΡΓΑ

Η προσπάθειά μας στηρίζεται σε  δύο κεντρικούς πυλώνες:

Το κύριο μέλημα μας στην εποχή της κρίσης είναι να συνδέσουμε την εκπαίδευση με την απασχόληση. Αυτό μπορούμε να το  πετύχουμε με τον ένα από τους δυο κεντρικούς πυλώνες της Διά Βίου Μάθησης που είναι η αρχική και η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση.

Ο δεύτερος πυλώνας  είναι η γενική εκπαίδευση ενηλίκων που έχει περισσότερη σχέση με την προσωπική ανάπτυξη των πολιτών. Η προσωπική ανάπτυξη μπορεί στις υπάρχουσες συνθήκες, να προστατέψει από τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Σήμερα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε μια σειρά προγραμμάτων που για μας αποτελούν οδηγούς στην πολιτική μας. Ξεκινάμε με συγκεκριμένες δράσεις.

Στο επίκεντρο οι νέοι. Να αντιμετωπίσουμε το κλίμα της απογοήτευσης. Να δώσουμε ευκαιρίες.

               

-          Έκδοση επιταγών (vouchers)  για σπουδές στην αρχική και συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση.  Θα αφορά συγκεκριμένο ποσό το οποίο θα  δίνεται με οικονομικά κριτήρια σε νέους και νέες για σπουδές της επιλογής τους.

-          Εισιτήριο για την απασχόληση. Νέοι απόφοιτοι λυκείου, πανεπιστημίου και ΤΕΙ, ΙΕΚ, ΚΕΜΕ, θα μπορούν  να παρακολουθήσουν προγράμματα κατάρτισης που θα αναπτύσσουν από κοινού οι επιχειρήσεις και το Δίκτυο Διά Βίου. Θα αποκτούν γνώσεις, θα κάνουν πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις και ένα ποσοστό από αυτούς θα προσλαμβάνεται για ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα. Με τον τρόπο αυτό δίνουμε στους νέους που θέλουν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας την απαραίτητη εξειδικευμένη γνώση και μια ελάχιστη εμπειρία.

-          Παροχή υποτροφιών σε εισαχθέντες στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.

-          Προτεραιότητα εισαγωγής στα δημόσια ΙΕΚ σε σπουδαστές με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.

-          Δημιουργία του θεσμού του μέντορα για την υποστήριξη φοιτητών που πραγματοποιούν εργασίες σχετικές με θέματα επιχειρηματικότητας.

-    Ανάπτυξη του θεσμού της χορηγίας (sponsoring) για τη στήριξη επιχειρήσεων νέων επιστημόνων.

-    Ανάπτυξη δράσεων / προγραμμάτων  Συμβουλευτικής & Επαγγελματικού Προσανατολισμού για την εκπαίδευση, την Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση και την απασχόληση.

Δίνουμε παράλληλα τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες να έχουν μια δεύτερη ευκαιρία στην εκπαίδευση. Εκτός από τη συνέχεια της στήριξής μας στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, δημιουργούμε το Ψηφιακό Λύκειο Δεύτερης Ευκαιρίας, το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα σπουδών από απόσταση σε ενήλικες.

Την ίδια στιγμή προσπαθούμε να καλύψουμε όσο το δυνατό περισσότερες ανάγκες, που δημιουργεί η οικονομική κρίση. Προχωράμε στην ανάπτυξη υποστηρικτικού δικτύου για την κατάρτιση επιχειρηματιών που βρίσκονται σε κρίση.

Παράλληλα, συνδέουμε τη Διά Βίου Μάθηση με κεντρικές αναπτυξιακές πολιτικές της κυβέρνησης. Με την κατάρτιση των ανέργων, σε νέα επαγγέλματα που συνδέονται με την πράσινη ανάπτυξη και τον τουρισμό. Με την ενίσχυση της γυναικείας αγροτικής επιχειρηματικότητας, την εκπαίδευση όλων των αγροτών σε θέματα υγιεινής, ασφάλειας, προστασίας του περιβάλλοντος και εκπαίδευση σε ζητήματα που αφορούν στην επιχειρηματικότητα και στην προώθηση των εξαγωγών.

Την ίδια στιγμή δημιουργούμε προγράμματα κατάρτισης στα 160 κλειστά επαγγέλματα που ανοίγουν, για την προσαρμογή των ενδιαφερομένων στο νέο εργασιακό και επιχειρηματικό περιβάλλον που δημιουργείται.

Τέλος, εκπαιδεύουμε τα στελέχη της Αυτοδιοίκησης, προωθούμε τον εθελοντισμό σε συνεργασία με τις ΜΚΟ και την Εκκλησία  και παρέχουμε εκπαιδευτικό υλικό σε προσβάσιμες μορφές στα άτομα με αναπηρία.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία και την επιστήμη καθιστούν αναγκαίο το σχεδιασμό προγραμμάτων που θα έχουν ως στόχο την επικαιροποίηση των γνώσεων των αποφοίτων των πανεπιστήμιων και των ΤΕΙ.

Θέλουμε ακόμη και να προσελκύσουμε σπουδαστές από την ευρύτερη περιοχή και για αυτό δίνουμε κίνητρα για τη δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων στα ΙΕΚ.

Σύμφωνα με όλες τις έρευνες που έχουμε στα χέρια μας,  αυτό που θέλουν περισσότερο οι πολίτες στο επίπεδο της γενικής εκπαίδευσης είναι οι ξένες γλώσσες, ο χειρισμός των υπολογιστών και οι βασικές αρχές τις οικονομικής διαχείρισης. Αυτά τα προγράμματα φιλοδοξούμε να λειτουργούν σε κάθε δήμο, σε κάθε γειτονιά.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Για όλα αυτά που λέμε θα κριθούμε στην πράξη. Γιατί χρήματα δαπανήθηκαν και στο πρόσφατο παρελθόν. Δισεκατομμύρια ευρώ ξοδεύτηκαν για την κατάρτιση χωρίς, δυστυχώς, αυτή τη στιγμή να έχουμε μετρήσιμα αποτελέσματα για το τι κάναμε, τι πετύχαμε μέσα από όλη αυτή την προσπάθεια.

Ο πρώτος μας στόχος είναι η σύνδεση της Διά Βίου Μάθησης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συνεργασία με όλους τους φορείς και το Παρατηρητήριο Απασχόλησης, μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα που φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε στη Γενική Γραμματεία Διά Βίου  Μάθησης. Με αυτό τον τρόπο θα έχουμε τα στοιχεία που χρειαζόμαστε για τη διαμόρφωση των κατάλληλων προγραμμάτων.

Ο δεύτερος στόχος είναι η πιστοποίηση των γνώσεων, των ικανοτήτων  και των δεξιοτήτων ανεξάρτητα από τον τρόπο που αυτές αποκτήθηκαν και η ένταξή τους σε ένα Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων κατά το πρότυπο του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Με την εφαρμογή του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων μπαίνει τάξη σε ένα άναρχο σύστημα έκδοσης κάθε λογής τίτλων και βεβαιώσεων παρακολούθησης προγραμμάτων κατάρτισης και επιμορφώσεων, χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισμα στα προσόντα των κατόχων τους.

Ο τρίτος στόχος είναι η κοινωνική ένταξη των ευάλωτων ομάδων και εδώ είναι η πολύ μεγάλη συμβολή που μπορεί να έχει η Γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων. Δίνουμε  έμφαση στα κοινωνικά στρώματα που κινδυνεύουν από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Μέσα από θεσμούς συνεχούς ενημέρωσης, υποστήριξης και συμβουλευτικής, κάθε ενήλικας μπορεί  να έχει ανοικτή πρόσβαση τόσο στα ιδρύματα του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας), όσο και σε ολόκληρο  το Δίκτυο Διά Βίου Εκπαίδευσης.

Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που ωφελούνται είναι οι:

-          Άνεργοι

-          Ηλικιωμένοι

-          Μετανάστες

-          Μονογονεϊκές οικογένειες

-          Άτομα με αναπηρίες

-          Φυλακισμένοι

-          Οι (πρώην) χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών

Δράσεις και οικονομικά στοιχεία του Εθνικού Προγράμματος ΔΒΜ

Συνολικά  για τη Διά Βίου Μάθηση υπολογίζουμε ότι έχουμε στη διάθεση μας από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων για δράσεις επιτελικής υποστήριξης προβλέπεται μόνο το 7%. Με απλά λόγια, αυτή τη φορά «τα χρήματα δεν θα πάνε για μελέτες».

Το 93% των δράσεων του Εθνικού προγράμματος αποσκοπεί να ωφελήσει:

·      τον άνεργο

·      τον εργαζόμενο

·      το νέο ελεύθερο επαγγελματία

·      τον εργοδότη

·      το σπουδαστή

·      τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες

Θα βάλουμε τέλος στις πελατειακές σχέσεις και στον τομέα της κατάρτισης. Προειδοποιούμε ότι δεν πρόκειται να ανεχτούμε καμία πίεση. Αυτά τα χρήματα θα πιάσουν τόπο. 

Ούτε ένα ευρώ σε συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Ούτε ένα ευρώ σε προγράμματα χωρίς στόχο και συγκεκριμένα αποτελέσματα. Τα προγράμματα θα φτιαχτούν με βάση τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και ιδιαίτερα της νέας γενιάς.

Προσδοκώμενοι Δείκτες

Είναι αλήθεια ότι βάζουμε υψηλούς στόχους ξεκινώντας από πολύ χαμηλά. Είμαστε πάρα πολύ πίσω στη χώρα μας στη συμμετοχή των Ελλήνων πολιτών στον τομέα της Διά Βίου, μόλις 2,9% έναντι 9,8% που είναι ο μέσος όρος στην υπόλοιπη Ευρώπη.    

Θέλουμε και μπορούμε μέχρι το 2013 να φτάσουμε το 6%. 

Θέλουμε να αυξήσουμε δραστικά τη συμμετοχή στη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, που σήμερα είναι μικρότερη από το μισό του κοινοτικού μέσου όρου  (14% έναντι 33%). Θέλουμε τα προγράμματα να βελτιώσουν την καθημερινότητα του πολίτη και τα αποτελέσματα να φτάσουν παντού: στο κέντρο και στην περιφέρεια.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Αυτό θα το πετύχουμε, μέσα από ένα αποκεντρωμένο δίκτυο Διά Βίου Μάθησης. Σημαντικός είναι ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης που μετά και τον Καλλικράτη, αναλαμβάνει να στηρίξει  σε σημαντικό βαθμό τη Διά Βίου Μάθηση.

Οι Περιφέρειες αποκτούν σημαντικό ρόλο. Κομβικό σημείο είναι η σύνδεση της Διά Βίου Μάθησης  με τα αναπτυξιακά σχέδια που εκπονούνται ανά περιφέρεια, καθώς και η δημιουργία του Περιφερειακού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης. Επιπλέον, προβλέπεται ότι κάθε Περιφερειακό Συμβούλιο συγκροτεί την «Περιφερειακή Επιτροπή Επαγγελματικής Κατάρτισης», με αρμοδιότητα την ιεράρχηση των επαγγελματικών ειδικοτήτων που πρέπει να λειτουργήσουν στα ΙΕΚ  και στα ΚΕΚ, και γενικότερα στις σχολές επαγγελματικής κατάρτισης.

Παράλληλα, οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν τη λειτουργία και τη διαχείριση των δημοσίων ΙΕΚ που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης και των αντίστοιχων υπηρεσιών επαγγελματικής κατάρτισης, συνάπτοντας προγραμματικές συμβάσεις με το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων.

Τέλος, τα πιστοποιημένα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ/ΝΕΛΕ) των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων μεταφέρονται στις Περιφέρειες.

Έχουμε τη δυνατότητα και τους πόρους όχι μόνο να επιμορφώσουμε τα στελέχη της Αυτοδιοίκησης, αλλά και να βοηθήσουμε να οργανωθούν οι αναγκαίες διοικητικές δομές.

Θα ήθελα να κάνω μια προσωπική έκκληση στους νέους αιρετούς Περιφερειάρχες: Γνωρίζουμε ότι οργανώνετε ένα νέο θεσμό, με τις όποιες δυσκολίες έχει αυτό το εγχείρημα. Περιμένουμε, όμως, από εσάς να μας πείτε όσο γίνεται πιο γρήγορα ποια είναι τα κατάλληλα προγράμματα που πρέπει να εφαρμόσουμε ανά περιφέρεια. Δεν έχουμε περιθώρια για καθυστερήσεις.

Τα χρήματα πρέπει να φτάσουν γρήγορα, με τη μορφή υπηρεσιών βέβαια, σε όσους τα έχουν ανάγκη.

ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ- Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ

Οι αρμοδιότητες των Δήμων στη Διά Βίου Μάθηση αφορούν κυρίως τη γενική εκπαίδευση ενηλίκων.

Ο Δήμος καταρτίζει και εφαρμόζει, στο πλαίσιο του τοπικού αναπτυξιακού προγράμματός του, το τοπικό πρόγραμμα Διά Βίου μάθησης, με βάση το Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης και το αντίστοιχο περιφερειακό πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης. Οι χρηματοδοτούμενες από το πρόγραμμα δράσεις γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων, είναι:

Α. οι δραστηριότητες σύνδεσης των σχολικών μονάδων με την κοινωνία,

Β. οι δράσεις επιμόρφωσης ενηλίκων, ιδίως σε τομείς της δημόσιας υγείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού, του περιβάλλοντος, της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών και οι δράσεις επιμόρφωσης της νέας γενιάς και της τρίτης ηλικίας, καθώς και η δημιουργία σχολών γονέων και

Γ. οι δράσεις προώθησης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας μέσω της σύνδεσης με την τοπική οικονομία.

Επιπλέον στις αρμοδιότητές των Δήμων περιλαμβάνονται:

Α. Η ίδρυση και λειτουργία Κέντρων Διά Βίου Μάθησης.

Β. Η λειτουργία και διαχείριση τοπικών δομών και η εφαρμογή προγραμμάτων της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης, στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων.

Γ. Η εφαρμογή προγραμμάτων των Κ.Π.Ε. του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων.

Στους Δήμους μεταφέρονται οι υπηρεσίες των Νομαρχιακών Επιτροπών Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ).

Τέλος, ιδιαίτερα αναβαθμισμένος είναι ό ρόλος των Δήμων στη συγκρότηση του Εθνικού Δικτύου Φορέων Διά Βίου Μάθησης, διότι οι φορείς άτυπης μάθησης εγγράφονται στο Δίκτυο μέσω του Δήμου στον οποίο έχουν την έδρα τους, υποβάλλοντας σχετική αίτηση μαζί με τα στοιχεία της ταυτότητάς τους και την προγραμματιζόμενη δραστηριότητά τους.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης μπορούν να λειτουργούν σε χώρο που οι ίδιοι οι Δήμοι διαθέτουν ή επιθυμούν, όμως αυτό που επιθυμούμε και επιδιώκουμε είναι να προβάλουμε έναν σημαντικό για εμάς στόχο: Το Ανοιχτό Σχολείο.

Ένα σχολείο που το πρωί θα εκπαιδεύει τα παιδιά και το απόγευμα θα παρέχει γνώσεις στους ενήλικες.

Ανοιχτό Σχολείο για μικρούς και μεγάλους, που πρέπει και μπορεί να έχει τη στήριξη της πολιτείας, των Δήμων, των πολιτών και μπορεί να αναπτύξει ακόμη περισσότερο την εθελοντική προσφορά.

Ανοιχτό Σχολείο, σημείο αναφοράς που θα συνδέσει τον κοινωνικό ιστό της πόλης, θα ενεργοποιήσει του πολίτες,  θα δώσει τη δυνατότητα στην Αυτοδιοίκηση να διαπαιδαγωγεί την ελληνική κοινωνία, να περνά έναν νέο τρόπο αντίληψης.

Ας κάνουμε αυτό το όραμα πραγματικότητα.

Μπορούμε.

Με κέντρο το Ανοιχτό Σχολείο δημιουργούμε ένα δίκτυο ανά Δήμο στο οποίο συμμετέχουν ΚΑΠΗ, μουσεία, Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, βιβλιοθήκες, κοινωνικοί, επιμορφωτικοί και πολιτιστικοί φορείς που υλοποιούν προγράμματα ή παρέχουν υπηρεσίες Διά Βίου Μάθησης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι μέσα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, αυτή τη συγκυρία στην οποία ο ελληνικός λαός ζει μέσα στην απογοήτευση, στη μελαγχολία, στην αγωνία, στο φόβο, πιστεύουμε ότι εάν σταματήσουμε να ψάχνουμε για αυτά που μας χωρίζουν, αν σταματήσουμε να τραβάμε διαχωριστικές γραμμές που δεν έχουν κανένα αντίκρισμα και δούμε αυτά που μας ενώνουν, όπως είναι η γνώση και η επένδυση στη γνώση, τότε θα είμαστε βέβαιοι ότι  μπορούμε να τα καταφέρουμε και να βγάλουμε την Ελλάδα από την κρίση.

Θέλουμε να βάλουμε τη Διά Βίου Μάθηση στην καθημερινότητα των πολιτών. Χωρίς διακρίσεις .

Η Διά Βίου Μάθηση είναι ένα εργαλείο για την κοινωνική συνοχή κα την ανάπτυξη.

Ας αξιοποιήσουμε όλοι το Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης, ας εργαστούμε για τη διαμόρφωση των καλύτερων δράσεων και προγραμμάτων.

Μπορούμε να κάνουμε κάτι που ακούγεται τεχνοκρατικό και αδιάφορο, ενδιαφέρον και οραματικό. Το Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης δεν είναι Ευαγγέλιο. Είναι ένας ανοιχτός οδηγός με τον οποίο θέλουμε να φέρουμε τη Διά Βίου Μάθηση κοντά στον πολίτη.

Το Υπουργείο Παιδείας είναι ανοικτό σε δημιουργικές ιδέες και νέες πρωτοβουλίες.