"Μαύρος Ιούλιος" για μισθούς - επιδόματα

Γράφει ο Αλέξης Μητρόπουλος

Με νέες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις και το εφάπαξ ξεκινά ο Ιούλιος για τους εργαζόμενους, ενώ οι φορολογούμενοι καλούνται να καταβάλουν τους άδικους φόρους που προβλέπονται από τα εκκαθαριστικά. Από τον Ιούλιο ξεκινά και μείωση των επιδομάτων, που θα επιφέρουν νέες απώλειες στους μισθούς χιλιάδων εργαζομένων σύμφωνα με τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Στον ίδιο δρόμο και τα επιδόματα κατάρτισης και ανεργίας, καθώς καταρρέουν τα έσοδα του ΟΑΕΔ.

Από 1.7.2014 καταργούνται τα οικογενειακά επιδόματα (γάμου, τέκνων, μητρότητας, λοχείας) και το στράτευσης. Μειώνονται τα επιδόματα ανεργίας, ασθένειας, κατάρτισης - εκπαίδευσης. Καταρρέουν τα έσοδα του ΟΑΕΔ.

1. «Γυμνός» μισθός χωρίς επιδόματα

Από το σχέδιο ήδη του πρώτου Μνημονίου είχαμε διατυπώσει την άποψη ότι ένας από τους πρώτιστους στόχους των δανειστών ήταν η ισοπέδωση όλων των εργασιακών συστημάτων (δημόσιου, ιδιωτικού, ΔΕΚΟ) και η θέσπιση ενός «γυμνού μισθού» («single minimum wage system»), χωρίς επιδόματα και προσαυξήσεις, αποσυνδεδεμένου από όλα τα άλλα υποσυστήματα του κοινωνικού κράτους.

Μνημονιακός στόχος είναι η συνάρτηση εργασιακού - ασφαλιστικού να «ισορροπήσει» στο κατώτατο δυνατό επίπεδο, έξω από το μέχρι σήμερα ευρωπαϊκό κεκτημένο, και να προσομοιάσει στις συνθήκες της προδημοκρατικής εποχής. Απώτερος στόχος των δανειστών είναι η χώρα μας να ενταχθεί στην περιφερειακή ζώνη της Ε.Ε. και ως μεταμοντέρνα «αποικία χρέους» να λειτουργήσει ως συμπληρωματική - υπηρετική οικονομία των κεντρο-ευρωπαϊκών χωρών και της κηδεμονεύουσας χώρας, της Γερμανίας.

Στη σημερινή έρευνα ειδικά για την «Αυγή» αναλύουμε τις μειώσεις που επέρχονται στα διάφορα επιδόματα που αποτελούσαν μέχρι πρότινος συστατικό του μισθού και του ημερομισθίου και τις συνέπειές τους.

2. Κατάργηση - μείωση των στοχευμένων εισφορών

Από 1.7.2014 επέρχεται μείωση των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών υπέρ ΟΑΕΔ κατά 2,9% και 1% αντίστοιχα. Έτσι προκαλείται μεγάλη ανατροπή στους μισθούς χιλιάδων εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.

Οι καταργούμενες από τον επόμενο μήνα εισφορές σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο 4254/2014 (υπό παρ. ΙΑ.3, σελ. 1427), συμπαρασύρουν στην κατάργηση βασικά επιδόματα, αλλά και μειώνουν δραστικά άλλα. Είναι γνωστό ότι οι εισφορές αυτές στήριζαν συγκεκριμένους λογαριασμούς (ΔΛΟΕΜ, ΛΑΕΚ, ΕΚΛΑ, ΕΛΚΕΠΕ, στράτευσης κ.ά.), οι οποίοι για αρκετές δεκαετίες προσέφεραν συγκεκριμένες στοχευμένες παροχές στους πλέον χαμηλόμισθους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα.

Η μείωση των εισφορών κατά 3,9% είναι η δεύτερη που επιβάλλει η μνημονιακή κυβέρνηση. Τον Νοέμβριο του 2012 είχε προηγηθεί η μείωση των εργοδοτικών εισφορών που καταβάλλονταν υπέρ του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και του Οργανισμού Εργατικής Εστίας κατά 0,75% και 0,35% αντίστοιχα (Ν. 4093/2012 σελ. 5.608). Η ποσοστιαία αυτή μείωση των εισφορών είχε οδηγήσει σε απώλειες ύψους 300 εκατ. ευρώ για τα ταμεία και στην κατάργηση των δύο αυτών σημαντικών οργανισμών. Έτσι ανεστάλησαν τα προγράμματα επιδότησης ενοικίου, επιδότησης δανείου και ανέγερσης νέων εργατικών κατοικιών, από τα οποία επωφελούνταν τα χαμηλόμισθα εισοδηματικά στρώματα της εργατικής τάξης.

3. Μισθοί - εισφορές Βουλγαρίας...

Η δραστική μείωση των εισφορών, όπως και η μεγάλη μείωση του κατώτατου μισθού, είναι ρητές διατάξεις του Μνημονίου που ψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή. Σύμφωνα με το β' Μνημόνιο (Ν. 4046/2012, σελ. 713), ο κατώτατος μισθός αλλά και το «μη μισθολογικό κόστος» της μισθωτής εργασίας (εισφορές) θα πρέπει, μέχρι το τέλος του προγράμματος «δημοσιονομικής προσαρμογής» να ευθυγραμμιστούν με τα αντίστοιχα των χωρών της ΝΑ Ευρώπης (Βουλγαρία, Ρουμανία).

Για τον κατώτατο μισθό το Μνημόνιο αναφέρει ότι η μείωσή του «θα δώσει τη δυνατότητα μείωσης της απόκλισης στο επίπεδο του κατώτατου μισθού σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας (Πορτογαλία, Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη)» και ότι το μέτρο αυτό «θα ευθυγραμμίσει το πλαίσιο του κατώτατου μισθού της Ελλάδας με αυτό των συγκρίσιμων κρατών και θα του επιτρέψει να εκπληρώσει τη βασική του λειτουργία, δηλαδή της διασφάλισης ενός ενιαίου δικτύου ασφαλείας για όλους τους υπαλλήλους».

Εξάλλου, η ελληνική μνημονιακή συγκυβέρνηση, «πιεσμένη» από την Τριαρχία των δανειστών να «προσαρμόσει» και τις εισφορές («μη μισθολογικό κόστος εργασίας») με τα αντίστοιχα της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ψήφισε με τον άνω νόμο (σελ. 713) ότι «η μείωση του μη μισθολογικού κόστους θα ευθυγραμμίσει το φορολογικό βάρος της εργασίας στην Ελλάδα με αυτό των συγκρίσιμων ευρωπαϊκών χωρών», ενώ σε άλλο σημείο προέβλεπε ρητά ότι «οι εισφορές θα μειωθούν μόνο όταν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα για να καλυφθούν οι μειώσεις στα έσοδα».

Ο οικονομικός και κοινωνικός ανορθολογισμός αυτού του μνημονιακού αποσπάσματος είναι προφανής! Η χώρα μας μετατάσσεται, με ουσιαστική κατάργηση του Συντάγματος, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, των Διεθνών Συμβάσεων Εργασίας κ.λπ., στο επίπεδο εργασιακής λειτουργίας από το οποίο απουσιάζουν όλες οι διαχρονικές κατακτήσεις-ρυθμίσεις του συλλογικού πολιτισμού!

4. Καταργούνται τα οικογενειακά επιδόματα και το στράτευσης

Σύμφωνα με τον νόμο που ψήφισε προ των εκλογών η μνημονιακή κυβέρνηση, από 1.7.2014 καταργείται:

α) Η προβλεπόμενη με το Ν.Δ. 3868/1958 εργοδοτική εισφορά ύψους 1% για τη χορήγηση οικογενειακών επιδομάτων,

β) η προβλεπόμενη από την ίδια διάταξη εργατική εισφορά ύψους 1% και

γ) η προβλεπόμενη από τη διάταξη του ν. 2054/1952 ειδική εισφορά 1% για την επιδότηση των στρατευμένων μισθωτών.

Είναι προφανές ότι με την κατάργηση των ανωτέρω εισφορών παύουν και οι αντίστοιχες παροχές που καλύπτονταν μέχρι σήμερα από τους αντίστοιχους πόρους. Επειδή όμως οι εισφορές κατεβλήθησαν μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2014, τα προβλεπόμενα οικογενειακά επιδόματα (γάμου, τέκνων, μητρότητας, λοχείας) και το επίδομα στράτευσης, σύμφωνα με την ίδια διάταξη, θα μειωθούν προσωρινά στο μισό και ύστερα θα καταργηθούν πλήρως.

5. Μειώνονται επιδόματα ανεργίας, ασθένειας, κατάρτισης

Εξάλλου, σύμφωνα με την ίδια διάταξη του Ν. 4254/2014 (σελ. 1427), από 1.7.2014 περιορίζονται στο 0,46% (από 0,81% που είναι σήμερα) οι εισφορές υπέρ του Ταμείου Ανεργίας και υπέρ του Κλάδου Παροχών Ασθένειας και Μητρότητας και διαμορφώνονται εφεξής ως ακολούθως:

α) Η εργοδοτική εισφορά υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Προγραμμάτων Επαγγελματικής Κατάρτισης και Εκπαίδευσης (ΕΛΚΕΠΕ) στο 0,24%.

β) Η εργοδοτική εισφορά υπέρ του Ειδικού Κοινού Λογαριασμού Ανεργίας (ΕΚΛΑ) στο 0,12%

γ) Η εισφορά εργαζομένου υπέρ του Ειδικού Κοινού Λογαριασμού Ανεργίας (ΕΚΛΑ) στο 0,10%.

δ) Τέλος, από 1.7.2014 η εισφορά εργοδότη υπέρ του Κλάδου Παροχών Ασθένειας και Μητρότητας σε χρήμα μειώνεται σε ποσοστό 0,25%.

Άμεση συνέπεια αυτής της μείωσης των εισφορών και των πόρων θα είναι ο περιορισμός του ήδη χαμηλού επιδόματος ανεργίας (σήμερα 361 ευρώ) καθώς και η δραστική περικοπή των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης.

6. Μείωση μισθών για χιλιάδες εργατοϋπαλλήλους

Εξαιτίας όλων των παραπάνω «δημοσιονομικών παρεμβάσεων» 330.000 οικογένειες των πιο χαμηλόμισθων εργαζομένων θα αποστερηθούν τα οικογενειακά επιδόματα, 30.000 περίπου εργαζόμενες μητέρες θα χάσουν το επίδομα μητρότητας, αρκετές χιλιάδες νέοι μας δεν θα λάβουν επίδομα στράτευσης και ασφαλώς δεν θα διενεργούνται τα επιδοτούμενα σεμινάρια κατάρτισης ΛΑΕΚ, από τα οποία επωφελούνται ετησίως περίπου 100.000 νέοι.

7. Καταρρέουν τα έσοδα του ΟΑΕΔ

Η μείωση των εισφορών κατά 3,9% θα προξενήσει στα ασφαλιστικά ταμεία και τον ΟΑΕΔ, σύμφωνα με τον συνημμένο στο Μεσοπρόθεσμο 2015-2018 κατάλογο περικοπών (Ν. 4263/2014 σελ. 3894), απώλειες ύψους 974 εκατ. ευρώ. Στον σχετικό πίνακα (ΦΕΚ Α 117/14.5.2014), οι σχετικές απώλειες ανά έτος επιμερίζονται ως εξής: 428,06 εκατ. ευρώ το 2014, 425,08 εκατ. ευρώ το 2015, 41,41 εκατ. ευρώ το 2016, 42,57 εκατ. ευρώ το 2017 και 36,34 εκατ. ευρώ το 2018.

Η κυβέρνηση, αντί να αναπληρώσει τις απώλειες αυτές όπως προσχηματικά όριζε το β' Μνημόνιο (Ν. 4046/2012 σελ. 713), καταργεί τα επιδόματα, μειώνει τους μισθούς, απαξιώνει τον ΟΑΕΔ και στερεί από τα ασφαλιστικά ταμεία πολύτιμους πόρους για τη διατήρηση της καταβολής των συντάξεων, όπως άλλωστε και η μείωση των εργοδοτικών εισφορών 1,1% υπέρ ΟΑΕΔ και Εργατικής Εστίας τον Νοέμβριο του 2012 οδήγησε στην κατάργηση των δύο οργανισμών και σε απώλειες 300 εκατ. ευρώ, χωρίς ποτέ αυτά να αναπληρωθούν.

8. Ραγδαία καταβύθιση των μισθών. Ενιαίο εργασιακό-μισθολογικό σύστημα για όλους

Η στοχευμένη μείωση των εργατικών και εργοδοτικών αυτών εισφορών, που προορίζονταν για να στηρίξουν παροχές εκτός του «στενού μισθού», δεν συνδέονται «με τη στήριξη της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας», όπως ψευδεπίγραφα αναφέρουν διάφορα μνημονιακά κείμενα.

Αν αυτή η ανορθολογική αρχή ίσχυε, τότε πολλές γειτονικές μας χώρες (Ρουμανία, Βουλγαρία κ.ά.), στις οποίες έχουν εφαρμοστεί από πολλών ετών αντίστοιχα «προγράμματα», δεν θα ήσαν τελευταίες στην κατάταξη της ανταγωνιστικότητας και από τις πρώτες στα ποσοστά ανεργίας!

Ουσιαστικά το Μνημόνιο προετοιμάζει τους εργαζόμενους για τον νέο γύρο αποψίλωσης του κατώτατου μισθού, την «κατωτατοποίηση» όλων των μισθών του ιδιωτικού τομέα και για το εργασιακό - μισθολογικό σύστημα για όλους (δημόσιο τομέα, ιδιωτικό, ΔΕΚΟ), όπως προέβλεψε η από 2.7.2011 τέταρτη επικαιροποίηση του πρώτου Μνημονίου και η αξιολόγηση του ΔΝΤ που δόθηκε στις 10.6.2014 στη δημοσιότητα.

Έτσι, οι εισφορές, πριν τελικά καταργηθούν ολοσχερώς, θα περιοριστούν μόνο στη στήριξη της σύνταξης χωρίς άλλες παροχές και προσαυξήσεις. Ειδικότερα:

* Η μείωση του κατώτατου μισθού στα 586 και 510 ευρώ αντίστοιχα για ενήλικους και ανήλικους εργαζομένους (Ν. 4046/2012 ΙΑ.11, σελ. 5.612).

* Η κατάργηση των τριετιών πέραν της τρίτης (δηλαδή μέχρι 9 χρόνια).

* Η μείωση της προσαύξησης από 10% σε 5% για κάθε μία από τις τρεις πρώτες τριετίες για νέους εργαζόμενους, με πρόσχημα τη μακροχρόνια ανεργία τους (Ν. 4254/2014 ΙΑ.7, σελ. 1.430).

* Η κατάργηση όλων των προσαυξήσεων (επιδομάτων) στον νέο νομοθετικώς καθοριζόμενο κατώτατο μισθό.

* Η αναγνώριση μόνο της προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας, που και αυτή παγώνει μέχρι να πέσει η ανεργία στο 10%!

Οι περιορισμοί αυτοί και οι μειώσεις είναι διάφορες εκφράσεις της ίδιας πολιτικής μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Της πλήρους δηλαδή ευθυγράμμισης με τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, με άλλα λόγια της «βουλγαροποίησης» των μισθών του ελληνικού ιδιωτικού τομέα, που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει σε κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων.

Με πλήρως λεηλατημένα τα αποθεματικά τους, με λιγότερες και μικρότερες εισφορές, με διαρκώς μειούμενη κρατική χρηματοδότηση, είναι βέβαιο πως δεν θα μπορούν να εγγυηθούν στο μέλλον ούτε το μισό ποσό των σημερινών συντάξεων!

Συμπέρασμα

Οι μισθοί, οι συντάξεις, οι κοινωνικές παροχές, μετά και την κατάργηση όλων των συλλογικών ρυθμίσεων του εργασιακού πολιτισμού, βρίσκονται σε διαδικασία διαρκούς καταβύθισης, μείωσης, αποσάθρωσης. Το νομοθετικό πλαίσιο γίνεται όλο και περισσότερο δεσμευτικό, σύνθετο, δύσκολα αναστρέψιμο.

Γι' αυτό η απάντηση πρέπει να είναι πολιτική και σήμερα τον λόγο προεχόντως έχουν η εν γένει Αριστερά, το συνδικαλιστικό κίνημα και συνολικά η κοινωνία, που πρέπει να υπερβούν τον μνημονιακό εκφοβισμό, την αδράνεια και την παθητικότητα και να επιβάλουν, με κάθε δημοκρατικό τρόπο κινητοποίησης, όλες τις διαχρονικές κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους.

* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους - ΕΝΥΠΕΚΚ