Τι αλλάζει στα όρια ηλικίας από το 2013

Ετος μεγάλων αλλαγών στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση θα είναι το 2013, καθώς πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται σε ηλικία 67 ετών.

Οσοι θέλουν να ανοίξουν ταχύτερα την πόρτα εξόδου θα πρέπει να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας, ενώ από τις ανατροπές δεν διασώζονται ούτε οι μητέρες ανηλίκων. Μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι ασφαλισμένοι δεν προλαβαίνουν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς.

Μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι ασφαλισμένοι δεν προλαβαίνουν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς

Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι θα αναγκαστούν να δουλέψουν από δύο έως και πέντε επιπλέον έτη για να ανοίξουν την πόρτα εξόδου. Υπολογίζεται πως την επόμενη διετία 100.000 άτομα θα «εγκλωβιστούν» στην αγορά εργασίας από την αύξηση των ορίων ηλικίας.

Στον αντίποδα εκτός κινδύνου είναι όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012, οι οποίοι δεν επηρεάζονται από τις νέες ρυθμίσεις. Αναλυτικά οι αλλαγές στα όρια ηλικίας - για όσους δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012- είναι οι ακόλουθες:

• Αυξάνεται τουλάχιστον κατά μία διετία το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη. Η «έξοδος» από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και το Δημόσιο θα γίνεται σε ηλικία 67 ετών. Καμία αλλαγή δεν προβλέπεται για τις ελάχιστες ημέρες ασφάλισης, που παραμένουν στις 4.500 (δηλαδή 15 έτη). Για τη συντριπτική πλειονότητα των ασφαλισμένων τα όρια ηλικίας αυξάνονται κατά δύο έτη (δηλαδή πάνε από τα 65 στα 67). Ωστόσο, σε ειδικές ομάδες ασφαλισμένων η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης φτάνει ακόμα και τα πέντε έτη.

Για παράδειγμα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ με 4.500 ημέρες εργασίας φέτος παίρνει πλήρη σύνταξη στα 62 και μειωμένη στα 57. Ωστόσο, αν δεν έχει φέτος αυτές τις προϋποθέσεις θα δει το όριο ηλικίας τη νέα χρονιά να πηγαίνει στα 67 για πλήρη σύνταξη και στα 62 για μειωμένη.

• Αυξάνεται κατά μία διετία το όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη (όπου αυτή προβλέπεται).

Ειδικότερα τη νέα χρονιά θα απαιτείται η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας από το 60ό που είναι σήμερα

• Αυξάνονται κατά τρία έτη τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης για όσους θέλουν να αποχωρήσουν με τις διατάξεις της 35ετίας. Φέτος σύνταξη καταβάλλεται με 37 έτη, ενώ τη νέα χρονιά θα απαιτούνται 40 χρόνια δουλειάς. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι είναι διπλά χαμένοι, καθώς αυξάνεται και το όριο ηλικίας από δύο έως και τρία έτη. Φέτος σύνταξη καταβάλλεται στα 59 ή τα 60 (ανάλογα με το Ταμείο), ενώ από το 2013 το όριο πάει στο 62ο έτος.
• Παύει να ισχύει ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης για όσες μητέρες ανηλίκων δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012 και το όριο ηλικίας πάει στο 67ο έτος (όπου προβλέπεται μειωμένη σύνταξη, αυτή καταβάλλεται στα 62). Πάντως πρέπει να σημειωθεί πως ειδικά για τις μητέρες η θεμελίωση γίνεται με τα έτη ασφάλισης και την ανηλικότητα του τέκνου. Στη συνέχεια οι μητέρες βγαίνουν στη σύνταξη, όποτε πιάσουν το όριο ηλικίας.

Για παράδειγμα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ που έχει 5.500 ημέρες εργασίας και ανήλικο τέκνο φέτος «κλειδώνει» το δικαίωμα. Ετσι μπορεί να βγει στη σύνταξη όποτε συμπληρώσει το 60ό έτος (55ο έτος για μειωμένη).

• Αυξάνονται από δύο έως και πέντε έτη τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση στα βαρέα και ανθυγιεινά. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως για όσους συμπληρώνουν 10.500 ημέρες ασφάλισης (εκ των οποίων οι 7.500 στα βαρέα) η αύξηση των ορίων ηλικίας συνεχίζεται μέχρι το 2015.

Ειδικά για τον ΟΓΑ προβλέπονται τα εξής όσον αφορά στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:

• Αυξάνεται από το 65ο στο 67ο έτος το όριο ηλικίας για την καταβολή από τον ΟΓΑ σύνταξης στους ανασφάλιστους υπερήλικες. Για την καταβολή της σύνταξης λαμβάνονται υπόψη εισοδηματικά κριτήρια, ενώ απαιτείται 20ετής τουλάχιστον παραμονή στη χώρα.

Περικοπές έως 20% στις συντάξεις
«Μαχαίρι» από 5% έως 20% μπαίνει από τη νέα χρονιά στις συντάξεις (άθροισμα κύριας και επικουρικής) άνω των 1.000 ευρώ. Επιπλέον καταργούνται τα δώρα στους συνταξιούχους, μέτρο που αφορά τόσο στα Ταμεία κύριας ασφάλισης (όπου φέτος δίνονται συνολικά 800 ευρώ) όσο και τα επικουρικά (όπου καταβαλλόταν μέχρι τώρα κανονικά η 13η και 14η σύνταξη). Οσον αφορά στις περικοπές στις συντάξεις προβλέπονται τα εξής:

• Από 1.000,01 ευρώ και έως 1.500 ευρώ μείωση στο σύνολο του ποσού κατά 5%. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που εναπομένει δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.000,01 ευρώ. Για παράδειγμα συνταξιούχος που εισπράττει 1.400 ευρώ θα έχει απώλεια 70 ευρώ.
• Από 1.500,01 ευρώ έως 2.000,00 ευρώ μείωση κατά 10% και το ποσό που εναπομένει δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.425,01 ευρώ. Σε περίπτωση συνταξιούχου που εισπράττει 1.800 ευρώ η απώλεια θα είναι 180 ευρώ.
• Από 2.000,01 ευρώ έως 3.000 ευρώ μείωση κατά 15% και σε κάθε περίπτωση το ποσό που εναπομένει δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.800,01 ευρώ. Για παράδειγμα ασφαλισμένος που έχει άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης 2.200 ευρώ θα δει το ποσό να περικόπτεται κατά 15%. Δηλαδή θα χάσει 330 ευρώ και θα περιοριστεί στα 1.870 ευρώ.
• Από 3.000,01 ευρώ και άνω μείωση 20%. Το τελικό ποσό δεν μπορεί να πέσει κάτω από τα 2.550,01 ευρώ. Ενας συνταξιούχος που παίρνει τώρα 3.300 ευρώ (κύρια και επικουρική) από τη νέα χρονιά θα περιοριστεί στα 2.640 ευρώ. Παράλληλα, με τον τελευταίο νόμο αλλάζουν οι προϋποθέσεις καταβολής συντάξεων σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων. Μεταξύ άλλων προβλέπονται τα εξής:
• Το συνολικό ποσό σύνταξης που λαμβάνουν οι άγαμες ή διαζευγμένες θυγατέρες από το Δημόσιο των οποίων το συνταξιοδοτικό δικαίωμα γεννήθηκε πριν τον ν. 3865./2010 δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 720 ευρώ. Η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται αν, όπως προκύπτει από τη φορολογική δήλωση, έχουν και άλλα εισοδήματα εκτός από τη σύνταξη που υπερβαίνει το ποσό αυτό.
• Οι καταβαλλόμενες από 1η Ιανουαρίου 2013 και εφεξής συντάξεις των βουλευτών και των αιρετών οργάνων των ΟΤΑ που λαμβάνουν και δεύτερη κύρια σύνταξη από οποιονδήποτε φορέα κοινωνικής ασφάλισης ή το Δημόσιο, μειώνονται κατά 20%. Το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται σε 30% εάν τα ανωτέρω πρόσωπα λαμβάνουν και τρίτη σύνταξη συμπεριλαμβανομένης και της βουλευτικής ή της χορηγίας.
• Διακόπτεται η καταβολή της σύνταξης στους εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων και τα δικαιοδόχα μέλη τους που συνταξιοδοτήθηκαν για την ιδιότητά τους αυτή με βάση καταστατικές διατάξεις του ΤΕΑΕΥΕΕΟ.

Κατ' εξαίρεση, εξακολουθούν να καταβάλλονται συντάξεις σε όσους δεν εργάζονται και δεν λαμβάνουν σύνταξη από άλλο φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης.

Τέλος συνεχίζει να «τρέχει» και το 2013 μία παλαιότερη διάταξη (του ν.3029/02) για τη μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης σε δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Η μείωση είναι 1% τον χρόνο προκειμένου σταδιακά το ποσοστό αναπλήρωσης να πέσει από το 80% στο 70% του συντάξιμου μισθού (το 2017).

Πάντως πρέπει να σημειωθεί πως η μείωση αυτή αφορά τα χρόνια που συμπληρώνει ο εργαζόμενος μετά την 1η Ιανουαρίου 2008 και όχι τα χρόνια που έχει συμπληρώσει μέχρι το τέλος του 2007.

Με νέο σύστημα ο υπολογισμός του εφάπαξ
Νέος τρόπος καθορισμού του εφάπαξ θα αποφασιστεί το 2013, κάτι που εκτιμάται πως θα ανοίξει τον δρόμο για μελλοντικό «κούρεμα» των καταβαλλόμενων ποσών.

Το νέο σύστημα υπολογισμού του βοηθήματος -που θα λαμβάνει υπόψη τις μελέτες βιωσιμότητας των κλάδων πρόνοιας- θα τεθεί πάντως σε εφαρμογή από το 2014.

Με το νέο σύστημα όλα τα ταμεία πρόνοιας θα πρέπει να εφαρμόσουν τη ρήτρα «μηδενικού ελλείμματος» που προβλέπει ο νόμος 4093/12 και από το 2014 να καταβάλλουν εφάπαξ λαμβάνοντας υπόψη ατομικούς λογαριασμούς.

Ουσιαστικά σε όσους φορείς είναι στο «κόκκινο» ανοίγει ο δρόμος για νέες περικοπές, ενώ πρέπει να σημειωθεί πως τον Νοέμβριο με νόμο υπήρξαν μειώσεις στα εφάπαξ που καταβάλλουν 23 Ταμεία (ώστε να υπάρξει εξίσωση εισφορών- παροχών).

Καταβολή
Πάντως το 2013 θα υπάρξει και μία θετική εξέλιξη στο μέτωπο του εφάπαξ που χορηγεί το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων.

Συγκεκριμένα το ποσό του 1,13 εκατομμυρίων ευρώ -από την εκταμίευση της δόσης- θα πάρει για να «ξεμπλοκάρει» η καταβολή εφάπαξ στους δημοσίους υπαλλήλους.

Στόχος είναι κάθε μήνα να εκδίδονται από το Ταμείο 3.500 εφάπαξ με σειρά προτεραιότητας.

Μέχρι τον Μάρτιο εκτιμάται πως θα έχει εκδοθεί το εφάπαξ σε όσους υπέβαλαν αίτηση το 2010 και οι οποίοι περιμένουν το βοήθημα ακόμα και για 24 μήνες.

Πάντως το εφάπαξ θα δοθεί στους δημοσίους υπαλλήλους μειωμένο έως και 38,1%, καθώς τον τελευταίο χρόνο υπήρξαν δύο περικοπές.

Οι απώλειες φτάνουν έως και τα 23.000 ευρώ και κυρίως χάνουν όσοι έχουν πολλά έτη ασφάλισης στις κατηγορίες Τεχνολογικής και Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ - ΕΘΝΟΣ / ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ