ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ: Εκπτωση 30% για τον χρόνο της θητείας

Διπλό είναι το «κέρδος» από την εξαγορά πλασματικών ετών στα ασφαλιστικά ταμεία.

Τα χρόνια που θα εξαγοραστούν -υπό προϋποθέσεις- μετράνε τόσο για τη θεμελίωση δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση της σύνταξης, ωστόσο, οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώσουν το απαιτούμενο οικονομικό τίμημα (συνήθως είναι 168 ευρώ για κάθε μήνα).

Η ρύθμιση ισχύει για γονείς ανεξαρτήτως του έτους γέννησης των παιδιών και ανεξαρτήτως ταμείου

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως υπάρχουν και πλασματικά έτη (π.χ. ο χρόνος ασθένειας, λοχείας) που αναγνωρίζονται δωρεάν (συνολικά μπορεί να φτάσουν έως και τα δύο χρόνια). Ωστόσο σε αυτές τις περιπτώσεις τα πλασματικά έτη μετράνε μόνο για τη θεμελίωση δικαιώματος και όχι για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.

Οι ρυθμίσεις για τα πλασματικά έτη ισχύουν σε όλους του φορείς ασφάλισης αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας, δηλαδή στο ΙΚΑ, τα ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών, τον ΟΑΕΕ, το Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων κ.ά. Το εν λόγω δικαίωμα είναι απρόθεσμο, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε μέχρι την αίτηση για συνταξιοδότηση και να ενεργήσει αναδρομικά.

Οπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, όλοι οι πλασματικοί χρόνοι για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων αθροίζονται μαζί με τους πραγματικούς από την 1η Ιανουαρίου 2011 κι έπειτα. Μεταξύ άλλων δίνεται η δυνατότητα για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με χρήση έως τεσσάρων πλασματικών ετών το 2011 και πέντε ετών το 2012.

Σημειώνεται πως μετά την ψήφιση του ν. 4093 και τη σχετική αύξηση των ορίων ηλικίας από την 1η Ιανουαρίου της φετινής χρονιάς αναμένεται εγκύκλιος για τα πλασματικά που θα αναγνωριστούν φέτος (ώστε να διευκρινιστεί αν θα πάνε από τα έξι στα επτά έτη).

Για να προβεί στην αναγνώριση ο ασφαλισμένος θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη ασφάλισης. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή, καθώς σε ορισμένες κατηγορίες που θεωρείται ότι έχουν περάσει τα σχετικά όρια ηλικίας δεν δίνεται δυνατότητα εξαγοράς.

Ετσι δεν μπορούν να εξαγοράσουν τα «νέα» πλασματικά έτη (που προβλέπονται σε νόμους 3863/2010 και 3996/2011) όσοι έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2010 με διατάξεις της νομοθεσίας που δεν τροποποιήθηκαν. Δηλαδή τα «νέα» πλασματικά έτη -όπως οι σπουδές- μπορούν να αναγνωριστούν από όσους θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2011.

Αναλυτικά οι κατηγορίες πλασματικών ετών, που μπορούν να αξιοποιηθούν είναι οι εξής:

• O χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας. Πρόκειται για το χρόνο στρατιωτικής θητείας ο οποίος μπορούσε και μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2010 με τις παλιές διατάξεις να αναγνωριστεί με περιορισμούς όμως όσον αφορά τη χρήση του. Οι ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα μπορούν να προβούν σε αναγνώριση του χρόνου αυτού και να τον χρησιμοποιούν ανεξαρτήτως είτε για θεμελίωση είτε για προσαύξηση.

Η αναγνώριση γίνεται με εξαγορά και για όσους θεμελιώνουν μετά την 1η Ιανουαρίου 2011 προβλέπεται έκπτωση επί του καταβαλλόμενου για την εξαγορά ποσού που είναι 30%. Με βάση τη νομοθεσία από το 2015 η έκπτωση φτάνει το 50%, ενώ αναμένεται εγκύκλιος για το αν θα επισπευσθεί η σχετική ρύθμιση (καθώς αυξήθηκαν φέτος τα όρια ηλικίας).

Προσοχή, καθώς οι καταβαλλόμενες εισφορές υπολογίζονται ως ποσοστό επί των αποδοχών. Ετσι όσο το δυνατόν νωρίτερα υποβληθεί η αίτηση για την αναγνώριση τόσο οικονομικότερο θα είναι το κόστος. Δεν συμφέρει στους υψηλόμισθους του ιδιωτικού τομέα ασφαλισμένους στο ΙΚΑ να εξαγοράζουν τη θητεία καθώς πλέον η δαπάνη θα είναι υπέρογκη.

Τέλος πρέπει να επισημανθεί πως για τις περιπτώσεις των ασφαλισμένων στις ΔΕΚΟ που είχαν ασφαλιστεί πριν την 1η Ιανουαρίου 1983 εξακολουθεί να ισχύει το όριο ηλικίας των 58 ετών για τη χρήση της στρατιωτικής θητείας και την έξοδο με 35ετία.

Μέχρι πέντε έτη για τα παιδιά

Οι γονείς μπορούν να αναγνωρίσουν ένα έτος για το πρώτο παιδί, δύο έτη για το δεύτερο παιδί και επίσης δύο έτη για το τρίτο παιδί. Δίνεται δηλαδή το δικαίωμα συνολικής αναγνώρισης μέχρι πέντε ετών.

Η ρύθμιση ισχύει για γονείς -άνδρες και γυναίκες- ανεξαρτήτως του έτους γέννησης των παιδιών και ανεξαρτήτως ταμείου. Η αναγνώριση γίνεται με καταβολή εισφοράς που φτάνει τα 168 ευρώ τον μήνα. Προσοχή καθώς τον εν λόγω χρόνο δεν μπορούν να εξαγοράσουν οι μητέρες ανηλίκων για τη θεμελίωση σχετικού δικαιώματος.

• Ο χρόνος μαθητείας μέχρι ένα έτος. Ως χρόνος μαθητείας λογίζεται και ο χρόνος συμμετοχής στα προγράμματα Stage. Μπορεί να αναγνωριστεί μέχρι ένα έτος και η εισφορά είναι 168 ευρώ τον μήνα.
• Ο χρόνος αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας πριν την εγγραφή στα μητρώα του Ο.Α.Ε.Ε. Παρέχεται το δικαίωμα στους ελεύθερους επαγγελματίες που είχαν κάνει έναρξη επαγγέλματος και δεν είχαν εγγραφεί στα μητρώα του Οργανισμού να αναγνωρίσουν το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μέχρι 5 έτη. Το ποσό που θα κληθεί να καταβάλει ο ασφαλισμένος αντιστοιχεί στην Π05 ασφαλιστική κατηγορία.

Πότε είναι δυνατή η δωρεάν αναγνώριση

Η αναγνώριση από την 1η Ιανουαρίου 2011 γίνεται με εξαγορά. Το ποσό που καταβάλλεται είναι ίσο με το ποσοστό εισφοράς που αναλογεί σε εργοδότη και εργαζόμενο για μηνιαίες αποδοχές ίσες με το 25πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη κατά την υποβολή της αίτησης. Το ποσό αυτό διαμορφώνεται στα 168 ευρώ τον μήνα στα ταμεία κύριας ασφάλισης.

• Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες: Πρόκειται για τον χρόνο που ο ασφαλισμένος τελεί σε καθεστώς επιδότησης λόγω ασθένειας από τον ασφαλιστικό φορέα. Χαρακτηριστική περίπτωση η περίοδος μετά από εργατικό ατύχημα.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως δεν χρειάζεται εξαγορά αλλά με μία αίτηση του ασφαλισμένου στον οικείο φορέα, ο χρόνος αυτός μπορεί να συνυπολογιστεί μόνο για θεμελίωση.

Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος επιθυμεί να θεμελιώσει δικαίωμα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι 200 ημέρες και μάλιστα η επιδότηση πρέπει να έχει συντελεστεί 10 έτη πριν από την αίτηση για συνταξιοδότηση. Για τις μητέρες ανηλίκων που επιθυμούν να θεμελιώσουν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 η επιδότηση πρέπει να έχει συντελεστεί 10 έτη πριν από την ενηλικίωση του τέκνου.

• Ο χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες: Πρόκειται για τον χρόνο κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος είναι εγγεγραμμένος στα μητρώα του ΟΑΕΔ και επιδοτείται από τον Οργανισμό. Ο χρόνος που μπορεί να αναγνωριστεί είναι 300 ημέρες.

Η αναγνώριση γίνεται με αίτηση κατά την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησης και όχι νωρίτερα και ο χρόνος αυτός μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για θεμελίωση δικαιώματος και όχι για προσαύξηση της σύνταξης.

Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος επιθυμεί να θεμελιώσει δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010, τότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ως 200 ημέρες και μάλιστα η επιδότηση πρέπει να έχει συντελεστεί 10 έτη πριν από την αίτηση για συνταξιοδότηση. Για τις μητέρες ανηλίκων που επιθυμούν να θεμελιώσουν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 η επιδότηση πρέπει να έχει συντελεστεί 10 έτη πριν από την ενηλικίωση του τέκνου.

Τι ισχύει για τα έτη σπουδών

Ο χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και μέχρι δύο έτη. Για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα δεν έχουν καταβληθεί εισφορές. Κατά συνέπεια, θα πρέπει ο εργαζόμενος, για να κάνει χρήση μέχρι δύο ετών του χρόνου αυτού, να προβεί σε εξαγορά.

Το ποσό που θα κληθεί να καταβάλει αντιστοιχεί στην εισφορά εργοδότη και εργαζομένου στον οικείο φορέα κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Οικείος φορέας είναι σε αυτήν την περίπτωση ο φορέας στον οποίο και υπαγόταν ο εργαζόμενος κατά τη χορήγηση της άδειας.

Είναι δε απαραίτητη για την απόδειξη λήψης της συγκεκριμένης άδειας να προσκομίζει ο ασφαλισμένος και βεβαίωση από τον τότε εργοδότη που να πιστοποιεί τον χρόνο για τον οποίο έγινε χρήση του δικαιώματος αυτού.

• Ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, καθώς και ο χρόνος σπουδών, μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους σε μέσες επαγγελματικές σχολές. Ο ασφαλισμένος έχει το δικαίωμα να αναγνωρίσει όσο χρόνο προβλέπει το πρόγραμμα της κάθε σχολής για την ολοκλήρωση του κύκλου σπουδών και την απόκτηση πτυχίου.

Για την εξαγορά ο ασφαλισμένος θα χρειαστεί να καταβάλλει ποσό ίσο με το 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη όπως αυτό ισχύει κατά την υποβολή της αίτησης για την αναγνώριση και σήμερα υπολογίζεται με το ημερομίσθιο όπως ήταν στο τέλος του 2011. Και σε αυτή την περίπτωση το τελικό ποσό για την εξαγορά είναι 168 ευρώ τον μήνα. Η αίτηση για την εξαγορά μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε.

• Ο χρόνος ανεργίας, μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο. Πρόκειται για τα χρονικά διαστήματα που ο ασφαλισμένος έχει διανύσει ως άνεργος χωρίς να επιδοτείται λόγω ανεργίας από τον ΟΑΕΔ και αφού έχει υπαχθεί στην ασφάλιση με την εγγραφή του προηγουμένως σε φορέα κύριας ασφάλισης (τα λεγόμενα κενά εργασίας). Με τη χρήση του εν λόγω χρόνου δίνεται η δυνατότητα κάλυψης μεγάλων ασφαλιστικών κενών.

Ο συγκεκριμένος χρόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, είτε για προσαύξηση. Η αναγνώριση γίνεται με εξαγορά και το ποσό που θα κληθεί να καταβάλλει ο ασφαλισμένος είναι 168 ευρώ τον μήνα. Η αίτηση για την εξαγορά μπορεί να γίνει οποτεδήποτε.

Προσοχή χρειάζεται καθώς μπορούν να αναγνωριστούν μόνο οι μήνες που είναι κενοί ασφαλίσεως. Εστω και μία ημέρα ασφάλισης σε κάποιον κατά τα λοιπά κενό ασφαλιστικά μήνα αφαιρεί από τον δικαιούχο τη δυνατότητα εξαγοράς του εν λόγω μήνα. Αντίστοιχα οι κενοί μήνες δεν μπορούν να συμπίπτουν με επιδοτούμενη ανεργία, θητεία και να λειτουργήσουν αθροιστικά.

Στη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν υπάγονται οι σημερινοί ασφαλισμένοι του Δημοσίου που είχαν προηγούμενο χρόνο ασφάλισης σε άλλα ταμεία. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι δεν μπορούν να εξαγοράσουν τον ενδιάμεσο κενό χρόνο.

• Ο προβλεπόμενος από την εθνική συλλογική σύμβαση χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας. Η αναγνώριση γίνεται με αίτηση χωρίς καταβολή εισφορών και ο χρόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για θεμελίωση.
• Ο χρόνος απεργίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για προσαύξηση. Το ποσό που θα κληθεί να καταβάλει ο αιτών αντιστοιχεί στην εισφορά εργοδότη και εργαζομένου στον οικείο φορέα (που ασφαλιζόταν κατά την πραγματοποίηση της απεργίας) κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ

ΕΘΝΟΣ