Οδηγός: Πώς θα γράψετε τους τόκους των καταθέσεων στη δήλωση χωρίς να πέσετε στις παγίδες

Τις λύσεις για να αποφύγετε τις παγίδες και την ταλαιπωρία που κρύβει η αναγραφή των τόκων των καταθέσεών σας στη φετινή φορολογική δήλωση δίνει το money-money.gr ξεκαθαρίζοντας πλήρως τι ακριβώς ισχύει με το θέμα αυτό, υπό τη μορφή απαντήσεων σε 10 καίρια ερωτήματα που θέτουν οι φορολογούμενοι.

Οι φορολογούμενοι που υποχρεούνται να δηλώσουν τους τόκους των καταθέσεών τους υπολογίζεται ότι ανέρχονται περίπου σε 600.000. Αριθμός καθόλου ευκαταφρόνητος γι' αυτό και οι απαντήσεις που δίνουμε παρακάτω πιστεύουμε ότι του καλύπτουν πλήρως.

Ας δούμε όμως αναλυτικά τι ακριβώς πρέπει να γνωρίζετε για τη δήλωση των τόκων, βάσει των παρακάτω ερωτήσεων και των αντίστοιχων απαντήσεων που σας δίνουμε.

1) Πρέπει να δηλώσω υποχρεωτικά τους τόκους που πιστώθηκαν του 2012 στους τραπεζικούς μου λογαριασμούς;

Ναι, εκτός αν το συνολικό ποσό των τόκων που πιστώθηκαν στους λογαριασμούς σας το 2012 δεν υπερβαίνει τα 250 ευρώ, οπότε δεν έχετε υποχρέωση να τους δηλώσετε.

2) Σε ποιο κωδικό της φορολογικής δήλωσης πρέπει να αναγράψω το ποσό των τόκων;

Το συνολικό ποσό των τόκων που λάβατε το 2012 πρέπει να το δηλώσετε στον κωδικό 659 του πίνακα 6, στην τρίτη σελίδα της φορολογικής δήλωσης. Η σύζυγός σας πρέπει να δηλώσει το ποσό που της αναλογεί στον κωδικό 660 του πίνακα 6. Στους κωδικούς αυτούς πρέπει να συμπεριληφθούν εκτός από τους τόκους και άλλες κατηγορίες εισοδημάτων που φορολογήθηκαν αυτοτελώς ή απαλλάχθηκαν από τη φορολογία εισοδήματος, όπως τα κέρδη από μετοχές, οι τόκοι ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, τα επιδόματα τριτέκνου ή πολυτέκνου κ.λπ.

Συνεπώς εάν το 2012 είχατε εισπράξει κι άλλα ποσά εισοδημάτων φορολογηθέντων αυτοτελώς ή φοροαπαλλαχθέντων θα πρέπει να τα προσθέσετε όλα, μαζί με τους τόκους, και να δηλώσετε το άθροισμά τους στον κωδικούς 659 εσείς και στον κωδικό 660 η σύζυγός σας.

3) Ποιο ποσό πρέπει να δηλώσω; Το καθαρό (αυτό που προκύπτει μετά την αφαίρεση του φόρου) ή το μικτό (το συνολικό ποσό μαζί με τον φόρο);

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να δηλώσετε το καθαρό ποσό, δηλαδή αυτό που προκύπτει μετά την αφαίρεση του παρακρατηθέντος φόρου 10%. Το συνολικό ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε πρέπει να το δηλώσετε στον κωδικό 433 του πίνακα 6. Η σύζυγός σας πρέπει να δηλώσει το ποσό του φόρου στον κωδικό 434 του ίδιου πίνακα.

4) Εάν σε έναν ή περισσότερους τραπεζικούς λογαριασμούς έχω συνδικαιούχο τη σύζυγό μου πώς θα δηλώσω τους τόκους;

Έχετε το δικαίωμα να κατανείμετε τα ποσά των τόκων σύμφωνα με αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη ποια είναι η πραγματική συμμετοχή του καθενός συζύγου στα κεφάλαια που έχετε κατατεθειμένα στους λογαριασμούς σας. Αν για παράδειγμα το 80% των κατατεθειμένων ποσών είναι δικά σας και το υπόλοιπο 20% της συζύγου σας, τότε μπορεί να κατανείμετε κατά τα ποσοστά αυτά και τους τόκους. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι επειδή είσαστε δύο συνδικαιούχοι πρέπει υποχρεωτικά να κατανείμετε τα ποσά των τόκων κατά ποσοστό 50% στον καθένα σας. Μπορείτε όμως, αν θέλετε, να μοιράσετε στα 2 τα ποσά των τόκων, ανεξάρτητα από την πραγματική κατανομή των κεφαλαίων. Γενικά έχετε το δικαίωμα να κάνετε όποια κατανομή θέλετε μεταξύ, αρκεί το συνολικό ποσό των τόκων να είναι αυτό που πραγματικά πιστώθηκε στους τραπεζικούς λογαριασμούς σας.

5) Εάν στους τραπεζικούς λογαριασμούς μου έχω συνδικαιούχο τη σύζυγο και το συνολικό ποσό των τόκων που πιστώθηκαν το 2012 ανέρχεται σε 300 ευρώ, δηλαδή υπερβαίνει τα 250 ευρώ, τι πρέπει να κάνω;

Όπως προαναφέραμε, έχετε το δικαίωμα να κατανείμετε το ποσό των τόκων σύμφωνα με τα πραγματικά ποσοστά κατανομής των κεφαλαίων. Μπορείτε επίσης να επιμερίσετε το ποσό των 300 ευρώ κατά 50% στο όνομά σας και κατά 50% στη σύζυγό σας, οπότε το ποσό που αναλογεί στον καθένα σας πέφτει κάτω από τα 250 ευρώ και, σ' αυτή την περίπτωση δεν είστε υποχρεωμένος ούτε εσείς ούτε η σύζυγος να δηλώσετε τόκους καταθέσεων στη φετινή δήλωση.

Μπορείτε, επίσης, να δηλώσετε ολόκληρο το ποσό των 300 ευρώ στο όνομά σας ή ολόκληρο το ποσό των 300 ευρώ στο όνομα της συζύγου. Μπορείτε, ακόμη, να επιμερίσετε διαφορετικά το ποσό, π.χ. 200 ευρώ σε σας και 100 ευρώ στη σύζυγό σας, και επειδή κανένα από τα δύο ποσά δεν υπερβαίνει τα 250 ευρώ, να μην δηλώσετε τελικά καθόλου τους τόκους! Έχετε επίσης το δικαίωμα να δηλώσετε τα ποσά των τόκων ακόμη κι αν είναι χαμηλότερα των 250 ευρώ. Όποια επιλογή και να κάνετε από αυτές που αναφέραμε ενδεικτικά δεν πρόκειται να έχετε κανένα πρόβλημα με την Εφορία!

6) Εάν στους τραπεζικούς λογαριασμούς μου έχω συνδικαιούχους τη σύζυγο και τα 2 παιδιά μου, πώς θα επιμερίσω τα ποσά των τόκων;

Όπως προαναφέραμε μπορείτε να κάνετε την κατανομή με κριτήριο το πραγματικό ποσοστό συμμετοχής του καθενός σας στα κεφάλαια των τραπεζικών λογαριασμών. Συνήθως, σ' αυτές τις περιπτώσεις τα κεφάλαια προέρχονται από τους γονείς, οπότε μπορούν να κάνουν μεταξύ τους μόνο την κατανομή των τόκων στη φορολογική δήλωση.

7) Αν επιμερίσω τους τόκους και στα παιδιά μου, ώστε στο καθένα να αναλογεί ποσό μεγαλύτερο των 250 ευρώ, τι πρέπει να κάνω; Πρέπει να βάλω τα παιδιά μου να υποβάλουν δικές τους δηλώσεις; Κι αν ναι υπάρχει πιθανότητα να κληθούν να πληρώσουν φόρο;

Εφόσον το παιδί σας είναι ανήλικο ή ενήλικο που σπουδάζει ή υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία θεωρείται προστατευόμενο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το εισόδημα των ανηλίκων παιδιών από τόκους δηλώνεται και φορολογείται στο όνομα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα.

Τα ανήλικα παιδιά

Συνεπώς, αν θελήσετε να εμφανίσετε καθένα από τα ανήλικα παιδιά σας με τόκους άνω των 250 ευρώ, τότε και πάλι οι τόκοι που αναλογούν στα παιδιά σας πρέπει να δηλωθούν είτε στο όνομά σας είτε στο όνομα της συζύγου σας, έστω κι αν στους τραπεζικούς λογαριασμούς σας είναι συνδικαιούχοι και τα παιδιά σας.

Τα ενήλικα παιδιά

Εάν τα παιδιά σας είναι ενήλικα προστατευόμενα και θελήσετε να εμφανίσετε καθένα από αυτά με τόκους άνω των 250 ευρώ, τότε θα πάψουν να θεωρούνται προστατευόμενα και θα πρέπει να υποβάλουν δικές τους δηλώσεις στην Εφορία.

Κι αυτό θα συμβεί επειδή, με τη νέα φορολογική νομοθεσία που ισχύει από φέτος, προβλέπεται ότι για κάθε ενήλικο φορολογούμενο με εισόδημα οποιουδήποτε ύψους ισχύει το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ! Συνεπώς, κάθε ενήλικο τέκνο που θα έχει στο όνομά του τόκους θα εμφανίζεται με ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο των 2.900 ευρώ, που είναι το ανώτατο όριο ετήσιου εισοδήματος το οποίο επιτρέπεται να έχει ένα μέλος της οικογένειας του φορολογούμενου για να θεωρείται προστατευόμενο.

Έστω λοιπόν κι αν οι τόκοι κάθε ενήλικου τέκνου ήταν κάτω από 3.000 ευρώ, η Εφορία θα καταλογίσει στο τέκνο το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα των 3.000 ευρώ, εξέλιξη η οποία θα έχει δύο αρνητικές συνέπειες:

α) Το παιδί να πάψει να θεωρείται προστατευόμενο και οι γονείς του να μην δικαιούνται πλέον να λάβουν γι' αυτό το τέκνο το νέο οικογενειακό επίδομα από τον ΟΓΑ.

β) Το παιδί να κληθεί να υπoβάλει ξεχωριστή δήλωση και να πληρώσει ακόμη και φόρο. Αυτό θα συμβεί, επειδή δεν θα έχει μαζέψει αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ και θα φορολογηθεί για το τμήμα αυτό του εισοδήματος με φόρο 10%! Συγκεκριμένα θα κληθεί να πληρώσει φόρο 75 ευρώ,  δηλαδή 10% επί του ποσού των 750 ευρώ, που αντιστοιχεί στο 25% του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ.

Συνεπώς, δεν υπάρχει κανένας λόγος να εμφανίσετε ότι τα παιδιά σας είχαν εισοδήματα από τόκους μόνο και μόνο επειδή ήταν συνδικαιούχοι στους λογαριασμούς σας. Άλλωστε τα χρήματα στους λογαριασμούς αυτούς είναι κατά κανόνα δικά σας ή της συζύγου σας, οπότε δεν έχετε παρά να δηλώσετε το πραγματικό γεγονός, ότι δηλαδή οι τόκοι ανήκουν σε σας και τη σύζυγό σας.

Τώρα, αν τα παιδιά σας, τα οποία είναι συνδικαιούχοι στους λογαριασμούς σας, είναι ενήλικα και υποβάλλουν ήδη δικές τους δηλώσεις, τότε εφόσον έχουν εισοδήματα που υπερκαλύπτουν τα τεκμήρια μπορούν να αναγράψουν στις δηλώσεις τους τα ποσά των τόκων που τους αναλογούν ως συνδικαιούχοι, βάσει της κατανομής που έχετε συμφωνήσει να κάνετε μαζί τους.

8) Το 2012 είχα εισόδημα 10.000 ευρώ από τόκους καταθέσεων. Αν τους δηλώσω κινδυνεύω να ελεγχθώ για το «πόθεν έσχες» του συνολικού κεφαλαίου των καταθέσεών μου;

Όχι, δεν υπάρχει περίπτωση μόνο εκ του γεγονότος ότι δηλώσατε ένα μεγάλο ποσό τόκων να επιλεγείτε από την Εφορία για έλεγχο «πόθεν έσχες».

Η μόνη περίπτωση να ... αποσπάσετε την προσοχή της Εφορίας για ένα τόσο μεγάλο ποσό τόκων είναι εκ των υστέρων! Δηλαδή να έχετε θεωρηθεί ύποπτος για φοροδιαφυγή από άλλη αιτία, π.χ. από κάποια καταγγελία σε βάρος σας ή από την ένταξή σας σε κάποια λίστα υπόπτων για φοροδιαφυγή με βάση άλλα κριτήρια ανάλυσης κινδύνου που χρησιμοποιούν οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Μόνο στην περίπτωση αυτή, κατά τον έλεγχο που θα ακολουθήσει, θα ληφθεί υπόψη και το ποσό των τόκων που δηλώσατε ως στοιχείο προσδιοριστικό κάποιου κεφαλαίου για το οποίο θα αναζητηθεί περαιτέρω η νομιμότητα προέλευσης.

9) Για ποιο λόγο το υπουργείο Οικονομικών ζητά να δηλώσουμε υποχρεωτικά τα ποσά των τόκων από καταθέσεις, εφόσον αυτά υπερέβησαν τα 250 ευρώ;

Εκείνο που ενδιαφέρει το υπουργείο Οικονομικών είναι απλώς να δηλωθούν από κάθε φορολογούμενο τα ποσά των τόκων από καταθέσεις άνω των 250 ευρώ καθώς και όλα τα άλλα αυτοτελώς φορολογηθέντα και απαλλαχθέντα από το φόρο εισοδήματα, ώστε να υπάρχει μια πλήρης απεικόνιση της πραγματικής εισοδηματικής κατάστασης κάθε φυσικού προσώπου.

Θέλουν δηλαδή να δηλώσουμε όλοι άπαντα τα εισοδήματά μας από όλες τις πηγές και όλων των μορφών και ειδών προκειμένου τα πάσης φύσεως εισοδηματικά κριτήρια που καθορίζονται για την καταβολή κοινωνικών επιδομάτων να προσδιορίζονται με βάση τα συνολικά πραγματικά εισοδήματά μας.

Εισφορά αλληλλεγγύης

Eπιπλέον, η δήλωση όλων ανεξαιρέτως των εισοδημάτων και των τόκων των καταθέσεων άνω των 250 ευρώ θα σημάνει για πολλούς φορολογούμενους που θα εμφανιστούν με ετήσιο ατομικό εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ την πληρωμή αυξημένης ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Η εισφορά αυτή επιβάλλεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 1%-4% επί του συνόλου των εισοδημάτων κάθε φορολογούμενου -είτε αυτά φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις (με τη φορολογική κλίμακα) είτε φορολογούνται αυτοτελώς είτε απαλλάσσονται του φόρου - εφόσον υπερέβησαν τις 12.000 ευρώ. Με απλά λόγια όσοι δηλώσουν τόκους άνω των 250 ευρώ, τότε εφόσον το συνολικό ατομικό εισόδημά τους για το έτος 2012 υπερέβη τις 12.000 ευρώ, θα πληρώσουν επιπλέον εισφορά αλληλεγγύης 1%-4% και επί του ποσού των τόκων!

10) Με ποια διαδικασία θα μεταφέρω στη φορολογική δήλωση τα ποσά των τόκων από τον πίνακα που μου έστειλε το υπουργείο Οικονομικών;

Οι τράπεζες έχουν αποστείλει στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών τα στοιχεία για τα ποσά των τόκων που έχουν πιστωθεί το 2012 στους λογαριασμούς των πελατών τους. Η Γ.Γ.Π.Σ. έχει αναρτήσει στην ηλεκτρονική φορολογική δήλωσή σας (στην παράγραφο 3 του πίνακα 6, δίπλα από τους κωδικούς 659-660), ειδικό σύνδεσμο (link) μέσω του οποίου μπορείτε να δείτε σε αναλυτικό πίνακα τα στοιχεία για το ποσό των τόκων που πιστώθηκε το 2012 σε κάθε τραπεζικό λογαριασμό σας, καθώς επίσης και για το ποσό του φόρου παρακρατήθηκε από τους τόκους κάθε λογαριασμού σας. Τα στοιχεία που εμφανίζονται στον αναλυτικό πίνακα είναι ο αριθμός λογαριασμού, η επωνυμία της τράπεζας στην οποία έχει ανοιχτεί ο λογαριασμός , το ποσό των τόκων και το ποσό του φόρου παρακρατήθηκε.

Τα λάθη

Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα έχουν διαπιστώσει πολλοί φορολογούμενοι, πολλά από τα στοιχεία που έχουν σταλεί από τις τράπεζες και έχουν αναρτηθεί από τη Γ.Γ.Π.Σ, έχουν ελλείψεις και λάθη.

Συγκεκριμένα:

α) Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων για του οποίους τα στοιχεία που έχουν αναρτηθεί δεν εμφανίζουν τους λογαριασμούς τραπεζών που έχουν συγχωνευτεί ή αγοραστεί από άλλες τράπεζες. Π.χ. λογαριασμοί που είχαν ανοιχτεί στην Εμπορική Τράπεζα δε εμφανίζονται στο πινακάκι των τόκων ούτε στο όνομα της «Εμπορικής», ούτε στο όνομα της ALPHAΒΑΝΚ.

Σε κάθε περίπτωση, αν εσείς είσαστε βέβαιοι ότι το συνολικό ποσό των τόκων από τις καταθέσεις σας δεν υπερέβη τα 250 ευρώ το 2012, έχετε το δικαίωμα να αγνοήσετε τα στοιχεία που σας έχουν σταλεί και να μην δηλώσετε καθόλου ποσά τόκων στους κωδικούς 659-660.

β) Σε ορισμένες περιπτώσεις στη στήλη «ποσό» εμφανίζεται το μικτό ποσό των τόκων (το άθροισμα του καθαρού ποσού και του φόρου που παρακρατήθηκε) και όχι το καθαρό που πρέπει να δηλώσει ο φορολογούμενος στον κωδικό 659 ή 660. Σε άλλες περιπτώσεις εμφανίζεται στη στήλη «ποσό» το καθαρό ποσό (χωρίς τον φόρο).

Η διαφορετική αυτή απεικόνιση των ποσών δημιουργεί προβλήματα στην σωστή υποβολή της δήλωσης. Για να καταλάβει ο φορολογούμενος ποιο από τα δύο ποσά τόκων αναγράφει η στήλη «ποσό» πρέπει να δει εάν το ποσό του φόρου που αναγράφεται δίπλα είναι ίσο η μεγαλύτερο του 10% του αναγραφόμενου ποσού τόκων. Αν ο φόρος είναι ακριβώς ίσος με 10% σημαίνει ότι στη στήλη «ποσό» έχει αναγραφεί το μικτό ποσό, ενώ εάν ο φόρος αντιστοιχεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% επί του ποσού των τόκων, τότε αυτό σημαίνει ότι στη στήλη «ποσό» αναγράφεται ο καθαρός τόκος.