Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

Τα λάθη που οδήγησαν στην καταστροφή του γεφυριού της Πλάκας

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Το μονότοξο γεφύρι της Πλάκας στα Τζουμέρκα, το μεγαλύτερο του είδους του στα Βαλκάνια, ένα πραγματικό ιστορικό μνημείο δεν υπάρχει πια. Οι μαρτυρίες που έρχονται από τα Τζουμέρκα, λένε ότι το ιστορικό μνημείο που χτίστηκε το 18ο αιώνα κατέρρευσε καθώς υπερχείλισε ο ποταμός Άραχθος συμπαρασύροντας το μεγαλύτερο τμήμα του.

Μαζί με το πανέμορφο γεφύρι, σημειώθηκαν επίσης σοβαρά προβλήματα και μεγάλες καταστροφές στην ευρύτερη περιοχή του νομού Άρτας, εκκενώθηκαν χωριά, ενώ η έντονη βροχόπτωση προκάλεσε πλημμύρες και σε άλλους νομούς (Θεσπρωτία, Ιωάννινα, Τρίκαλα, Λαμία, Κοζάνη).

Για το γεφύρι της Πλάκας, πάντως, ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ότι θα ληφθούν άμεσα μέτρα για την αποκατάστασή του και ήδη έχει σπεύσει εκεί κλιμάκιο μηχανικών για να διενεργήσει αυτοψία και φωτογραφική τεκμηρίωση. Σημειώνεται ότι κάποιες πληροφορίες θέλουν το μνημείο να μην έχει συντηρηθεί σωστά με αποτέλεσμα κατά τις πλημμύρες των προηγούμενων ημερών να μην «αντέξει». Ωστόσο γεγονός είναι ότι βασική αιτία για την καταστροφή παραμένει η υπερχείλιση του ποταμού Αράχθου.

Εκείνο που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι στην περιοχή που βρίσκεται το γεφύρι, είχε σχεδιαστεί να κατασκευαστεί ένα υδροηλεκτρικό έργο (αρχικά από τη ΔΕΗ, που στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε και αναπτύχθηκε από ιδιωτική εταιρεία) το οποίο θα μπορούσε όπως λένε οι ειδικοί – εάν δεν είχε ακυρωθεί – να έχει εκτονώσει σημαντικό μέρος της πλημμύρας και πιθανόν να είχε διασώσει το ιστορικό μνημείο. Ο λόγος για το υδροηλεκτρικό του Αγίου Νικολάου, το οποίο και τελικά δεν κατασκευάστηκε αφού έπεσε θύμα προσφυγών οι οποίες έγιναν δεκτές από το Συμβούλιο της Επικρατείας που επικαλέστηκε την έλλειψη μελετών διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην Περιφέρεια.

Το έργο αυτό προέβλεπε ήδη από την αρχική του μελέτη της ΔΕΗ, τη δημιουργία ταμιευτήρα ωφέλιμου όγκου 100 hm3, που θα οδηγούσε σε σημαντική ενίσχυση της αντιπλημμυρικής προστασία στον ποταμό Άραχθο. Στην περιοχή πρέπει να τονιστεί ότι οι πλημμύρες είναι μεγάλες και με πολύ υψηλές αιχμές, μικρό χρόνο συγκέντρωσης και μεγάλο πλημμυρικό όγκο.

Όπως αναφέρουν επιστημονικές πηγές που γνωρίζουν άριστα τα δεδομένα, στο μοναδικό μεγάλο έργο με δυνατότητα σημαντικής αποθήκευσης νερού στον ποταμό, στο υδροηλεκτρικό του Πουρναρίου μπορούν να αποθηκευτούν προσωρινά και μόνο κατά τη διάρκεια του μέγιστου πλημμυρικού φαινομένου, το πολύ 130 hm3 από τα 995 hm3 του πλημμυρικού όγκου της μέγιστης πιθανής πλημμύρας σχεδιασμού του έργου, μειώνοντας την αιχμή εισροής της πλημμύρας. Για αυτό το λόγο άλλωστε κατά τους χειμερινούς μήνες, η στάθμη του ταμιευτήρα του ΥΗΕ Πουρναρίου διατηρείται σε χαμηλά υψόμετρα, κατά τους χειμερινούς μήνες, ώστε να αντιμετωπίζονται μικρού μεγέθους πλημμυρών. Ωστόσο αυτή η πρακτική δεν είναι πάντα αποτελεσματική όπως έδειξαν τόσο οι χθεσινές όσο και παλαιότερες πλημμύρες στην περιοχή.

Συνεπώς οι κατάντη περιοχές (δηλαδή οι περιοχές από κάτω από το φράγμα) είναι ουσιαστικά απροστάτευτες τόσο από τα πολύ μεγάλα αλλά και από τα μικρότερα και συχνότερα πλημμυρικά γεγονότα. Μοναδική λύση για τον περιορισμό των φαινομένων είναι, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές η κατασκευή μεγάλων ταμιευτήρων στον ποταμό, όπως αυτός του υδροηλεκτρικού του Αγίου Νικολάου, που θα μπορούσε να εκτονώσει τη ροή των υδάτων και να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματική αντιπλημμυρική προστασία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Αχελώο, όπου επίσης υπήρξαν έντονες βροχοπτώσεις, ένα αντίστοιχο ιστορικό γεφύρι το «Αυλάκι» που βρίσκεται ανάντι από το υδροηλεκτρικό Δαφνοζωνάρα, ακριβώς για τους λόγους που προαναφέρθηκαν (εκτόνωση του όγκου του νερού στον ταμιευτήρα του υδροηλεκτρικού) διασώθηκε παρά τον υψηλό όγκο βροχής.

Και η τραγική ειρωνεία των γεγονότων, είναι ότι εκείνοι που προσέφυγαν εναντίον του υδροηλεκτρικού έργου του Αγίου Νικολάου και πέτυχαν την ακύρωσή του, χρησιμοποίησαν ως ένα βασικό επιχείρημα, ότι θα κατακλυζόταν από τον ταμιευτήρα μέρος της γέφυρας.


Πηγή:www.capital.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου